Home

Bibliotheek

Agenda

Zoeken

ENG

registratieformulier

Home / Bibliotheek / Begeleiding

Begeleiding

Begeleiding

De combinatie van visuele-en-auditieve aandoeningen heeft effect op de emotionele ontwikkeling bij een verstandelijke beperking
Mensen met een verstandelijke beperking die ook een lichamelijke beperking hebben
en/of slechtziend zijn, hebben vaker een bepaalde emotionele achterstand dan
slechthorenden of epilepsiepatiënten. Vooral bij meerdere fysieke beperkingen is het
belangrijk vroeg in de kindertijd in actie te komen om dit probleem aan te pakken.
Voor het eerst is onderzocht hoe zintuiglijke en/of fysieke beperkingen samenhangen
met het niveau van emotioneel functioneren bij volwassenen met een verstandelijke
beperking. Met de Schaal voor Emotionele Ontwikkeling − verkort (SEO-V) − onderzochten
we 724 volwassenen met een verstandelijke beperking. Van hen hadden er 246 ook een
lichamelijke en/of zintuiglijke beperking aan hun gehoor, zicht, een lichamelijke beperking
zoals cerebrale parese of epilepsie, of een combinatie hiervan.

Mentaliseren kan je leren - Boek [.pdf]
Het boek is een mooie handreiking voor het omgaan met kinderen, jeugdigen en volwassenen met een visuele en/of verstandelijke beperking bij wie sprake is van problematische gehechtheid, andere psychiatrische stoornissen en/of gedragsproblemen. De kracht van het boek schuilt in de heldere en korte hoofdstukken die telkens betrekking hebben op een duidelijk te onderscheiden onderwerp met betrekking tot mentaliseren. Het vormt gesprekstof en oefenstof om mentaliseren te leren in het omgaan met anderen.bron: P. Sterkenburg - Bartimeus

Artikel Experts' perspectives [.pdf]
Onderzoekers van de Robert Coppes Stichting hebben in samenwerking met de Low Vision Research Group van Amsterdam UMC onderzoek gedaan naar de impact van VIxMD op het dagelijks functioneren en de factoren die daaraan bijdragen. Zes psychiatrische stoornissen werden geïncludeerd: de antisociale persoonlijkheidsstoornis, afhankelijke persoonlijkheidsstoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis, autismespectrumstoornis, obsessief-compulsieve stoornis en psychotische stoornis. Hierbij is rekening gehouden met het feit dat er naar een aantal MD’s, zoals angst, depressie en post-traumatische stressstoornis, gecombineerd met een VI, al onderzoek is gedaan of nog in uitvoering was. Deze delphistudie onderzocht de opvattingen van experts over hoe visuele beperkingen en psychische problemen het dagelijks functioneren van mensen beïnvloeden.bron: https://bmcpsychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12888-024-05635-0

Feasibility and potential effectiveness of the IdentifEYE training programmes to address mental health problems in adults with vision impairment - Van Munster (2024) [.pdf]

Kennis uit eerder onderzoek en praktijk over het herkennen en bespreekbaar maken van depressie- en angstklachten bij volwassenen met een visuele beperking is omgezet in twee op maat gemaakte leertrajecten voor enerzijds oogheelkundig professionals en anderzijds medewerkers van expertiseorganisaties voor blinden en slechtzienden. In dit artikel wordt middels een evaluatiestudie waarin zowel kwantitatieve en kwalitatieve data verzameld is inzicht geboden in de haalbaarheid, potentiële effectiviteit en implementatie van de leertrajecten binnen ziekenhuis- en revalidatiezorg.

bron: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/opo.13258

RecognEYEze: detecting and discussing depression and anxiety in adults with vision impairment, van Munster (2023) [.pdf]

Het doel van het werk dat gepresenteerd wordt in dit proefschrift is gericht op het verkrijgen van inzicht op hoe het herkennen en bespreken van depressie en angst bij volwassenen met een visuele beperking op dit moment verloopt en verbeterd kan worden. Dit proefschrift bestaat uit twee delen. Om het (h)erkennen van depressie- en angstklachten bij mensen met een visuele beperking te verbeteren, werden in het eerste deel van dit proefschrift de bevorderende en belemmerende factoren in het herkennen en bespreken van mentale gezondheid door patiënten en zorgverleners in kaart gebracht. Het tweede deel richtte zich op het evalueren van manieren om zorgverleners te ondersteunen in het verbeteren van het signaleren van depressie- en angstklachten in deze doelgroep door middel van een screeningsinstrument en een op maat gemaakte training, waarbij naast bruikbaarheid, haalbaarheid en effectiviteit ook aandacht was voor implementatie.

Autism Spectrum Disorders and Visual Impairment: Meeting Students' Learning Needs (Gense & Gense, 2005)

Een boek geschreven door twee docenten die hun jarenlange persoonlijke en professionele ervaringen hebben gebundeld in een handboek met effectieve manieren om kinderen met een autismespectrumstoornis en een visuele beperking te ondersteunen. De effecten op leren en gedrag bij deze kinderen zijn complex en divers. Het handboek biedt suggesties en benaderingen voor beoordeling, instructie en programmaplanning; formulieren en hulpmiddelen voor het vastleggen van vitale informatie; informatie over beoordelingsinstrumenten, instructiemateriaal en websites die rijk zijn aan belangrijk advies.

Nieuwsbrief Autisme - Oktober 2022 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief hebben zij aandacht voor bestaande literatuur over de combinatie van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis en wat volgens professionals de impact van deze combinatie is op het dagelijks functioneren.bron: Expertisegroep Autisme

Nieuwsbrief Autisme - Maart 2022 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief besteden zij aandacht aan het thema 'Autisme en het voorspellende brein'.bron: Expertisegroep Autisme

Nieuwsbrief Autisme - Juli 2021 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief besteden zij aandacht aan het thema 'Zintuigen en overprikkeling'.bron: Expertisegroep Autisme

Nieuwsbrief Autisme - April 2021 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief lichten zij 'Geef me de 5' methodiek toe.bron: Expertisegroep Autisme

Nieuwsbrief Autisme - December 2020 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief lichten zij de 'Werkwijzer 2.0' uit. Deze methodiek heeft als doel om de ontwikkeling van een cliënt en diens kwaliteit van leven te optimaliseren door het geven van inzichten en praktische handvatten t.a.v. de omgang met de autisme spectrumstoornis, waarbij rekening gehouden wordt met de visuele beperking.bron: Expertisegroep Autisme

Nieuwsbrief Autisme - September 2020 [.pdf]
De Expertisegroep Autisme is een branchebrede samenwerking vanuit Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting over het hebben van een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. In deze nieuwsbrief lichten zij de 'Autisme Centraal' methodiek voor ouders en begeleiders toe.bron: Expertisegroep Autisme

PsyCoVIA - Book of Good Practices [.pdf]

De inhoud van dit boek is het resultaat van het PsyCoVIA-project. In dit internationale project, dat werd gefinancierd door Erasmus+, waren organisaties van vijf Europese landen betrokken. Iedere organisatie organiseerde een driedaagse bijeenkomst waarin kennis en ervaring over de zorg en behandeling van mensen met een visuele beperking en bijkomende psychische of psychiatrische problematiek werden uitgewisseld. Deze informatie is verzameld en gebundeld in dit digitale boek met good practices met onder andere aandacht voor depressie, angst, posttraumatische stress stoornis, autismespectrumstoornissen, persoonlijkheidsproblematiek, eetstoornissen, verslavingen en gedragsproblemen.

Educational Implications of Autism and Visual Impairment, 1996, Jordan
In dit online artikel wordt ingegaan op de educatieve gevolgen voor kinderen met een visuele beperking en een autisme spectrumstoornis. Er wordt ingegaan op hoe vergelijkbaar gedrag verschillende oorzaken kan hebben, leidend tot verschillende ontwikkelingspaden, die om verschillende educatieve benaderingswijzen vragen. Anderzijds is er ook aandacht voor de overeenkomsten en worden enkele educatieve benaderingswijzen benoemd die passend zijn voor kinderen met een autisme spectrumstoornis en/of een visuele beperking.

Enhancing activity by means of tactile symbols: A study of a heterogeneous group of pupils with congenital blindness, intellectual disability and autism spectrum disorder, 2014, Aasen
Observatieonderzoek naar reacties op verbale versus tactiele verzoeken bij kinderen met aangeboren blindheid, verstandelijke beperking en autismespectrumstoornis. Alle kinderen volgden tactiele verzoeken vaker op dan mondelinge verzoeken, waarin ook individuele verschillen in verbale vaardigheden, motivaties en complexiteit van activiteiten zijn besproken. Hiermee lijkt de beschikbaarheid van tactiele symbolen voor deze doelgroep hun activiteitsniveau en deelname op school te verhogen. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

Creating an educational program for young children who are blind and who have autism, 2004, Jamieson
Dit artikel biedt enkele suggesties voor het onderwijzen van kinderen die blind zijn en autisme hebben. Door de kennis over het lesgeven aan kinderen die blind zijn en/of autisme hebben, te combineren en aan te passen, kan een programma voor vroegtijdige interventie worden gecreëerd. Dit programma kan helpen om kinderen die zowel blind zijn als autisme hebben helpen om hun optimale potentieel te bereiken. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

Improving care and treatment for adults with a visual impairment and serious mental illness - van Buijsen (2021) [.pdf]

Hoe sluit je goed aan bij blinde en slechtziende volwassenen met een ernstige psychiatrische aandoening? Veel kennis is impliciet aanwezig in de hoofden en harten van zorgprofessionals die met deze doelgroep werken. Tijdens haar promotieonderzoek onderzocht van Buijsen deze kennis en heeft zij deze omgezet naar een beschrijving van de specifieke werkwijze die nodig is om deze doelgroep goed te kunnen ondersteunen.

Zie ook de folder "Specifieke zorg aan blinde en slechtziende volwassenen met bijkomende problematiek in woord en beeld" voor een korte Nederlandse toelichting.

bron: https://lnkd.in/d6uviWju

Managing depression in patients with vision impairment: A descriptive study of practitioners' beliefs and confidence - Rees (2010) [.pdf]
Onderzoek naar de overtuigingen over depressie en het zelfvertrouwen in het werken met patiënten met een visuele beperking en depressie in oogheelkundig personeel en revalidatiemedewerkers. Beiden zijn zich bewust van de symptomen en behandelmogelijkheden, maar veel symptomen van depressie worden eveneens toegewezen aan de visuele beperking en ze voelen zich vaak onzeker in het gesprek over depressie.

How do community-based eye care practitioners approach depression in patients with low vision? - Nollett (2019) [.pdf]
Onderzoek naar de manier waarop oogheelkundig personeel handelt bij depressie in patiënten en op hoe hun handelen beïnvloedt wordt. Eén op de drie beoogt depressie te signaleren, wat vaker het geval is bij degene die meer zelfvertrouwen hebben en minder barrières ervaren. Depressie wordt gezien als een logische reactie op de visuele beperking, patiënten dragen bij aan de barrières en zorgverleners hebben onvoldoende vertrouwen in eigen kennis en handelen.

Detection of depression in patients with low vision - Rees (2009)
Onderzoek naar de huidige praktijk in het handelen bij vermoedens van depressie door oogheelkundig personeel en revalidatiemedewerkers. Het zelfvertrouwen van hulpverleners, de barrières die zij ervaren en hun visie op depressie hebben invloed op de intentie om depressie te signaleren. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

Specifieke zorg aan blinde en slechtziende volwassenen met bijkomende problematiek in woord en beeld [.pdf]

Deze folder beschrijft de specifieke zorg die de Robert Coppes Stichting biedt aan blinde en slechtziende volwassenen met bijkomende problematiek. Naast de visuele beperking hebben deze cliënten bijkomende psychische, psychosociale, psychiatrische, chronische lichamelijke en/of cognitieve problemen.

Flyer stapsgewijze behandeling van angst en somberheid (voor zorgprofessionals) [.pdf]
Flyer die u als zorgprofessional een overzicht geeft van depressieve- en angstklachten bij uw cliënten en de mogelijkheden van het bespreken met en ondersteunen van uw cliënten met depressieve- en angstklachten.

Flyer Stapsgewijze behandeling van angst en somberheid (voor cliënten) [.pdf]
Flyer die u als zorgprofessional kunt gebruiken om uw cliënten te informeren over depressieve- en angstklachten en de mogelijkheden tot ondersteuning via stapsgewijze behandeling.

Why visually impaired older adults often do not receive mental health services: the patient’s perspective - van der Aa (2015)
Onderzoek naar de behoeften en barrières in het gebruik van psychologische ondersteuning in ouderen met een visuele beperking. De behoefte aan ondersteuning wordt vergroot door verschillende factoren waaronder de ernst van de depressie of angst. Barrières waren zelfredzaamheid en het gebrek aan kennis. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

A validated prediction model of subthreshold depression in visually impaired older adults: based on a European and Australian sample - van der Aa (2016)
Onderzoek naar voorspellende factoren van klinische symptomen van depressie in ouderen met een visuele beperking. Het onderzoek toont aan dat er verschillende factoren zijn die de kans op het ervaren van depressie vergroten. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

Psychosocial interventions to improve mental health in adults with vision impairment: systematic review and meta‐analysis - van der Aa (2016)
Literatuuronderzoek naar psychologische interventies gericht op het verbeteren van de mentale gezondheid van volwassenen met een visuele beperking. Het onderzoek toont aan dat er op dit moment beperkt bewijs is voor de effectiviteit van de verschillende interventies. (Via de link is toegang te verkrijgen tot het artikel)

Experiences with traumatic events, consequences and care among people with visual impairment and post-traumatic stress disorder: a qualitative study from The Netherlands - van der Ham (2020) [.pdf]
Kwalitatief onderzoek dat meer inzicht geeft in de ervaringen met traumatische gebeurtenissen, de consequenties en hulp voor PTSS bij mensen met een visuele beperking en PTSS.

Tips voor laagdrempelige hulp na traumatische gebeurtenissen [.pdf]
Laagdrempelige hulp richt zich op het bieden van sociale steun, het verminderen van stress, en screening van PTSS-klachten. Dit document bevat zeven tips voor het bieden van laagdrempelige hulp. Deze tips zijn opgesteld samen met hulpverleners en mensen met een visuele beperking en posttraumatische stress.

Tips voor zelfhulp bij posttraumatische stress (PTSS) [.pdf]
Dit document bevat zeven tips voor mensen met PTSS en een visuele beperking die zelf met klachten aan de slag willen (zelfhulp).

Tips voor preventie van trauma en posttraumatische stress (PTSS) [.pdf]

Bij preventie van traumatische gebeurtenissen en PTSS gaat het om activiteiten die gericht zijn op het vergroten van weerbaarheid en het handelen in crisissituaties. In dit document vindt u zes tips gericht op preventie. Deze tips zijn opgesteld samen met hulpverleners en mensen met een visuele beperking en posttraumatische stress.

Factsheet posttraumatische stress (PTSS) [.pdf]
Deze factsheet legt kort en duidelijk aan cliënten uit wat een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is en hoe een visuele beperking daar invloed op kan hebben. Ook vindt u informatie over de mogelijkheden voor hulpverlening.

Samenvatting Delphistudie Psyvis Impact RCS 2020-12 [.pptx]
Een presentatie met de samenvatting van de Psyvis Impactstudie (Delphistudie) waarbij 31 professionals hebben aangegeven wat volgens hen de impact is op het dagelijks functioneren bij mensen met een visuele beperking en zestal psychiatrische stoornissen (afhankelijke persoonlijkheidsstoornis, antisociale persoonlijkheidsstoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis, autismespectrumstoornis, obsessief-compulsieve stoornis en psychotische stoornis). Deze informatie kan professionals helpen om alert te zijn op thema's in de kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg die extra belangrijk kunnen zijn voor deze doelgroep.

Autisme: hoe ga je ermee om? [.pdf]
Laagdrempelige folder met kenmerken van autisme en begeleidingstips t.b.v. autisten, rekening houdend met hun visuele (en evt verstandelijke) beperking. Samengesteld op basis van info van de Ned. Ver v. Autisme door de Expertisegroep Autisme van Kon. Visio is samengesteld.bron: expertisegroep “Autisme” van Koninklijke Visio en Ned. Ver. voor Autisme

Challenges and succesful pedagogical strategies: experiences from six Swedish students with blindness and autism in different school settings - de Verdier (2018) [.pdf]

Onderzoek gericht op de uitdagingen en succesvolle strategieën op school voor kinderen met een visuele beperking en autisme. De resultaten van deze studie impliceren dat de combinatie van blindheid en ASS vraagt om pedagogische oplossingen die rekening houden met de behoeften en mogelijkheden van de kinderen. Er kan gedacht worden aan evidence-based practices voor autisme, waarbij aanpassingen worden gedaan passend bij de visuele beperking.

WerkWijzer 2.0 Voor het ondersteunen van mensen met een visuele beperking in combinatie met een autismespectrumstoornis

In 2009 werd de WerkWijzer geschreven voor het begeleiden van kinderen met een visuele beperking in combinatie met een autismespectrumstoornis. De afgelopen jaren bleek dat de behoefte binnen Bartiméus breder lag. Er was behoefte aan een WerkWijzer niet alleen gericht op kinderen, maar ook op jongeren en volwassenen met een visuele beperking en een autismespectrumstoornis. Een WerkWijzer die bruikbaar is binnen het onderwijs, dagbesteding, werk en wonen, zowel voor mensen met een normale ontwikkeling als voor mensen met een verstandelijke beperking. Om aan deze behoefte tegemoet te komen, is de WerkWijzer 2.0 geschreven met een theoretische achtergrond en praktische handvatten. (De WerkWijzer 2.0 is via de link tegen betaling verkrijgbaar.)

Autisme en zintuiglijke problemen van Berckelaer en Degrieck samenvatting [.docx]
Samenvatting van het boek Autisme en zintuigelijke problemen.bron: Annie van den Heuvel en Marjolein Onnink

Autisme poster [.pdf]
Dit is een poster die aangeeft wat iemand met autisme nodig heeft

Patientgericht communiceren bij de borderlinecrisis [.pdf]

Tips voor hulpverleners (begeleiders en gedragswetenschappers) hoe met behulp van patiëntgerichte communicatie om te gaan met borderline cliënten die in crisis verkeren.

world wide vision

Website waar hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking te vinden zijn en gekocht kunnen worden.

Korte samenvatting eindrapportage verborgen schatten [.pdf]

Samenvatting van het vooronderzoek Verborgen Schatten. Uit de uitkomsten van dit onderzoek blijkt dat volwassenen met een visuele beperking en bijkomende psychiatrische problematiek andere begeleiding en zorg nodig hebben dan volwassenen met alleen een visuele beperking of in combinatie met andere primaire bijkomende beperkingen dan de psychiatrische problematiek. Er bestaat bij de professionals een behoefte aan meer systematische en gefundeerde benaderingswijze en begeleidingslijn voor deze doelgroep.